Bezrobotnemu, dla którego nie ma propozycji odpowiedniej pracy (przyuczenia do zawodu lub przekwalifikowania, skierowania do prac interwencyjnych, robót publicznych lub na utworzone miejsce pracy) oraz członkom jego rodziny przysługują świadczenia zakładów opieki zdrowotnej. Udziela się ich na podstawie wpisu w legitymacji ubezpieczeniowej, dokonanego przez rejonowy urząd pracy. Poszczególne świadczenia przysługujące bezrobotnym są ściśle sprecyzowane w ustawie. W związku z charakterem tych świadczeń, ustawa przewiduje zwykle wiele wyjątków od reguły zasadniczej dla określonych przypadków, uzasadnionych szczególnymi względami, tak ze względu na osobę bezrobotnego, jak i sytuację na rynku pracy. Status bezrobotnego traci osoba, która odmówiła bez uzasadnionej przyczyny w okresie 6 miesięcy trzykrotnie przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia albo wykonywania prac interwencyjnych lub robót publicznych na okres 6 miesięcy. Natomiast przez osobę poszukującą pracy rozumie się bezrobotnego jak i osobę zatrudnioną, zgłaszającą zamiar i gotowość podjęcia zatrudnienia w wyższym wymiarze czasu pracy albo dodatkowego lub innego, zarejestrowaną w rejonowym urzędzie pracy.